Ακοολογικός έλεγχος σε νεογνά. Γιατί είναι σπουδαίος στην εξέλιξη του παιδιού ;
Η Νεογνική Βαρηκο’ί’α είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από μείωση της ακοής.
Στα παιδιά απαντάται σε συχνότητα 3-4%, όπου το 1 στα 1000 εμφανίζει σοβαρού βαθμού βαρηκο’ί’α κατά τη γέννηση, γεγονός που θα επηρεάσει σημαντικά την επικοινωνία , καθώς και την μετέπειτα εξέλιξή του.Όσο το δυνατό πιο σύντομα γίνει ο απαραίτητος έλεγχος και η διάγνωση της βαρηκο’ί’ας σε ένα παιδί τόσο καλύτερα θα είναι τα μακροχρόνια αποτελέσματα της αποκατάστασής της και της σωστής ανάπτυξης των επικοινωνιακών του δεξιοτήτων.
Η έγκαιρη διάγνωση στα παιδιά με βαρηκο’ί’α θα συμβάλλει στο να αναπτύξουν ικανοποιητικές γλωσσικές και μαθησιακές δεξιότητες με αποτέλεσμα την φυσιολογική εξέλιξή τους.
Αν υπάρχει πρόβλημα στην ακοή και ΔΕΝ λάβει άμεση θεραπεία και παρέμβαση θα παρουσιαστούν σημαντικές διαταραχές στην ανάπτυξη λόγου και ομιλίας του παιδιού και αυτό θα έχει σαν συνέπεια να αντιμετωπίσει στη συνέχεια δυσκολίες στο σχολείο αλλά και στην κοινωνική του προσαρμογή.
Κατευθυντήριες οδηγίες
Σύμφωνα με τις προτάσεις της Κοινής Επιτροπής για την Ακοή των Νεογνών( Joint Committee on Infant Hearing Position Statement)
“Όλα τα νεογνά πρέπει να ελέγχονται όσον αφορά στην ακοή τους- ο έλεγχος θα πρέπει να ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των 3 μηνών και να τίθεται σε θεραπευτική παρέμβαση μέχρι την ηλικία των 6 μηνών”.
Αν προλάβουμε και διαγνώσουμε πρώιμα την πάθηση, τους πρώτους μήνες της ζωής, όταν ακόμη ο εγκέφαλος έχει την “πλαστικότητα” στο να αναπτύξει ακουστική εμπειρία και καινούριες συνδέσεις που είναι απαραίτητες για το λόγο, τότε υπάρχει η δυνατότητα παρέμβασης με Κοχλιακά Εμφυτεύματα ή με Ακουστικά Βαρηκο’ί’ας .Σε αντίθετη περίπτωση η διαπίστωση της πάθησης γίνεται από τους γονείς γύρω στα 3 έτη,ηλικία που οριακά επιτρέπει την όποια ιατρική παρέμβαση,ώστε να έχει το παιδί μια φυσιολογική εξέλιξη.Η έλλειψη ερεθισμάτων σε μια κρίσιμη ηλικία είναι καθοριστική για την καθυστερημένη ανάπτυξη του λόγου.Το βέλτιστο χρονικό διάστημα που πρέπει να γίνει η διάγνωση και να αρχίσει η θεραπεία είναι οι 6 πρώτοι μήνες της ζωής.Αν περάσει αυτό το διάστημα,η βελτίωση στο παιδί θα είναι κατά πολύ μικρότερη.
Πολλοί γονείς με ρωτάνε “… δεν υπάρχει ιστορικό βαρηκο’ί’ας στην οικογένεια.Πρέπει να ελεγχθεί το παιδί μου;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ.
Κοντά στο 90% των νεογνών που γεννιούνται με απώλεια ακοής ανήκουν σε οικογένειες χωρίς ιστορικό βαρηκο’ί’ας και έχουν γονείς με φυσιολογική ακοή.
Τα νεογνά που γεννιούνται με βαρηκο’ί’α μπορεί να πάσχουν ταυτόχρονα και από άλλα νοσήματα ,στην πλειοψηφία όμως τον περιπτώσεων είναι κατά τα άλλα υγιή.
Η αντίδραση σε θορύβους του περιβάλλοντος κατά τους πρώτους μήνες ζωής είναι θετικό σημάδι αλλά δυστυχώς όχι επαρκές ότι η ακοή του είναι φυσιολογική.
Αίτια Νεογνικής Βαρηκοίας
50% οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες (ελλατωματικό γονίδιο Κονεξίνη26)
Σπανιότερα οφείλεται σε γενικευμένα σύνδρομα πχ. Pendred,Usher Alport,Waardenburg,Treacher Collins και άλλα.
Περβαλλοντικοί παράγοντες
Προωρότητα
Νοσηλεία σε μονάδα νεογνών >5 ημέρες
Χαμηλό βάρος γέννησης <1500gr
Παρατεταμένος νεογνικός ίκτερος
Μηνιγγίτιδα
Θετικό οικογενειακό ιστορικό βαρηκο'ί'ας
Χορήγηση ωτοτοξικών φαρμάκων
Ασφυξία κατά τη γέννηση
Εργώδης τοκετός
Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
Ενδομήτριες λοιμώξεις της μητέρας κατά τη διάρκεια της κύησης πχ. ερυθρά,έρπης,τοξοπλάσμωση,κυτταρομεγαλοιός και σύφιλη.
Χημειοθεραπεία
Πως πραγματοποιείται ο έλεγχος της ακοής;
Ο έλεγχος γίνεται με μια μέθοδο γρήγορη,ασφαλή,ανώδυνη,ελεύθερη επιπλοκών,που δεν προκαλεί καμιά ενόχληση στο εξεταζόμενο βρέφος/παιδί και μας επιτρέπει τον αντικειμενικό έλεγχο της ακοής.
Το ιατρείο είναι πλήρως εξοπλισμένο με όλα τα σύγχρονα μηχανήματα που είναι απαραίτητα για τον έλεγχο της ακοής.
Η αντικειμενική ακοομετρία περιλαμβάνει τις ακόλουθες εξετάσεις:
ΤΥΜΠΑΝΟΜΕΤΡΙΑ
Η τυμπανομετρία είναι μια εξέταση που ελέγχει την κινητικότητα του τυμπανο-οσταριώδους συστήματος.Η ιατρός μπορεί να αξιολογήσει παθήσεις όπως υγρό στο αυτί ή δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας.Είναι απολύτως ανώδυνη,ακίνδυνη και γρήγορη εξέταση.Το παιδί βρίσκεται στην αγκαλιά του γονέα και ο εξεταστής τοποθετεί τον ανιχνευτή με τη θηλή στην είσοδο του έξω ακουστικού πόρου.Ακολουθεί η ίδια εξέταση και στο άλλο αυτί. Το αποτέλεσμα της εξέτασης εκτυπώνεται ως γράφημα-το Τυμπανόγραμμα.
ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ
Μετά την τυμπανομετρία γίνεται η εξέταση των ακουστικών αντανακλαστικών,πρώτα του ομόπλευρου και μετά του ετερόπλευρου ωτός.Πρόκειται για μια εξέταση που συμβάλλει στη διάγνωση των παθήσεων του μέσου ωτός αλλά και των κοχλιακών και οπισθοκοχλιακών βλαβών.Είναι απολύτως ανώδυνη και ακίνδυνη και η διάρκειά της δεν ξεπερνά τα 2 λεπτά.Γίνεται με ανάλογο τρόπο όπως η Τυμπανομετρία.
ΠΑΡΟΔΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΤΕΣ ΩΤΟΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ (ΤΕΟΑΕs)
Οι ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs) είναι ήχοι που παράγονται από τον κοχλία και λαμβάνονται με ειδική συσκευή καταγραφής-ανάλυσης.Οι παροδικές προκλητές ωτοακουστικές εκπομπές παράγονται όταν χορηγείται ηχητικό ερέθισμα,με ένα ευρή φάσμα συχνοτήτων (clik).Η εξέταση αυτή χρησιμοποιείται για τον προληπτικό έλεγχο της ακοής των νεογνών,στη διαφορική διάγνωση της νευροαισθητήριας βαρηκοίας, στον έλεγχο της κοχλιακής λειτουργίας μετά από τη βλαπτική δράση ωτοτοξικών φαρμάκων κ.α.
Πρόκειται για απολύτως ανώδυνη και ασφαλή εξέταση.Ενώ το παιδί βρίσκεται στην αγκαλιά του γονέα, ο εξεταστής τοποθετεί ένα ακουστικό με βύσμα στον έξω ακουστικό πόρο και στέλνει έναν ήχο έντασης αντίστοιχης με τις συνήθεις ομιλίες, ενώ παράλληλα καταγράφονται οι ωτοακουστικές εκπομπές του κοχλία.Η εξέταση διαρκεί ελάχιστα, από μερικά δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά και απαιτεί ησυχία από το παιδί και το εξωτερικό περιβάλλον για να μην γίνονται παρεμβολές στους ήχους που μετράει η συσκευή.
Σε παιδιά ηλικίας < 6 μηνών, είναι προτιμότερο να βρίσκονται σε κατάσταση φυσικού ύπνου,γι' αυτό συνιστάται στους γονείς να το τα'ί'σουν λίγο πριν την εξέταση.Σε μη συνεργαζόμενα παιδιά η εξέταση επαναλβάνεται υπό καθεστώς μέθης ή γενικής νάρκωσης παρουσία αναισθησιολόγου.
ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΠΡΟΚΛΗΤΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ(a-ABR)
Τα a-ABR αποτελούν και αυτά μια αντικειμενική,μη επεμβατική μέθοδο εξέτασης,με υψηλή ευαισθησία και ακρίβεια >95%.Η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται σε μερικά λεπτά με αποτέλεσμα να μην απαιτείται η νάρκωση του νεογνού.Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί συσκευές με μικρό μέγεθος και δυνατότητα πολλαπλών εξετάσεων.
ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΠΡΟΚΛΗΤΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ (ABR)
H εξέταση των ακουστικών προκλητών δυναμικών του στελέχους ελέγχει τα τμήματα του νευρικού συστήματος που είναι υπεύθυνα για την ακοή.Πρόκειται για ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΚΛΟΓΗΣ για τη διάγνωση της παιδικής βαρηκο’ί’ας.Αν το παιδί έχει παθολογικό αποτέλεσμα στον προληπτικό έλεγχο της ακοής ή υπάρχει υποψία βαρηκο’ί’ας και οι ωτοακουστικές εκπομπές είναι παθολογικές τότε το αποτέλεσμα θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με τα ακουστικά προκλητά δυναμικά στελέχους.Το τεστ καταγράφει τις αντιδράσεις τις ακουστικής οδού όταν οι ήχοι σε μορφή κλικ ή μπιπ,διαφόρων εντάσεων και συχνοτήτων,στέλνονται στο αυτί.Για την εξέταση τοποθετούνται στο κεφάλι και μπροστά από τα αυτιά του παιδιού 4 αυτοκόλλητα καλώδια που ονομάζονται ηλεκτρόδια και συνδέονται με ηλεκτρονικό υπολογιστή.Στη συνέχεια, με τη χρήση ακουστικών,στέλνονται ήχοι σε μορφή κλικ στα αυτιά του παιδιού και το αποτέλεσμα αποθηκεύεται στον υπολογιστή.Η διάρκεια της εξέτασης είναι περίπου μία ώρα.
ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΠΡΟΚΛΗΤΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΟΣ(ASSR)
Tα ASSR είναι στην ουσία μια εξέταση με τα ίδια χαρακτηριστικά με τα ABR , με τη διαφορά ότι δίνουν ένα διαφορετικό αποτέλεσμα (κυματομορφή) για την κάθε εξεταζόμενη συχνότητα.Οι συχνότητες που εξετάζονται είναι οι βασικές συχνότητες της κλασικής ακοομετρίας,δηλ. τα 500,1000,2000 και 4000Hz. Με αυτόν τον τρόπο παράγεται ένα διάγραμμα το οποίο προσεγγίζει κατά πολύ το Τονικό Ακοόγραμμα.
Ακοολογικός έλεγχος ανάλογα με την ηλικία του παιδιού
Σε ηλικία 0-6 μηνών
Ακοομετρία συμπεριφοράς
Τυμπανομετρία και ηχητικά αντανακλαστικά
a-ABR και ΟΑΕs +/_ ABR
Σε ηλικία 6-36 μηνών
Ακοομετρία οπτικής ενίσχυσης
Τυμπανομετρία και ηχητικά αντανακλαστικά
a-ABR και OAEs +/_ ABR
Σε ηλικία 3-5 ετών
Παιχνιδοακοομετρία
Τυμπανομετρία και ηχητικά αντανακλαστικά
ΟΑΕs (επί παθολογικών a-ABR ή ABR)
Σε ηλικία >5 ετών
Τυμπανομετρία
Ακοόγραμμα
Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς;
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται σε αδρές εξετάσεις ακοής.Για παράδειγμα, πολλοί γονείς μου αναφέρουν ότι το μωρό τρομάζει όταν ακούσει ένα δυνατό θόρυβο,μια πόρτα που κλείνει δυνατά, μια καμπάνα που χτυπάει…Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το μωρό να ακούει τον ελάχιστο ήχο που μπορεί να ακούσει και όχι μόνο τους μέτριους ή δυνατούς ήχους που έτσι και αλλιώς μας τραβούν την προσοχή.Θέλουμε η ακοή του να είναι η καλύτερη δυνατή.Αυτό είναι απαραίτητο ώστε να ακούει καθαρά την ομιλία των γονιών του για να μπορέσει μετέπειτα και αυτό να μάθει να μιλά.
Ένα άλλο παράδειγμα ιδιαίτερα σημαντικό που ξεγελά συχνά τους γονείς είναι η μονόπλευρη βαρηκο’ί’α.Αν το παιδί ακούει φυσιολογικά από το ένα αυτί,ενώ το άλλο είναι βαρήκοο,δείχνει ότι ακούει χωρίς κανένα πρόβλημα,ενώ στην πραγματικότητα το ακουστικό του σύστημα παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα προσαρμογής.
Μια μελέτη από την Αμερική το 2001 έδειξε ,ότι η μέση ηλικία διάγνωσης ενός κωφού παιδιού ήταν οι 14 μήνες, ενώ αν το παιδί είχε σοβαρού βαθμού βαρηκο’ί’α, τότε η διάγνωση γινόταν στην ηλικία των 2-3 ετών.Ο λόγος είναι ότι τα παιδιά έχουν πολλούς τρόπους για να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον τους και μπορούν στα πρώτα χρόνια της ζωής τους να το “κρύβουν” καλά.Έτσι ένα παιδί που δεν ακούει μπορεί να γυρίσει,να κοιτάξει και να χαμογελάσει στο γονιό του που του χτυπάει δυνατά παλαμάκια πίσω από την πλάτη του,αναγνωρίζοντας την αλλαγή των σκιών στο δωμάτιο ή νιώθωντας το ρεύμα του αέρα στο πρόσωπό του!
Συμπέρασμα
Ένα παιδί που δεν ακούει δε θα μιλήσει και δε θα επικοινωνήσει ΠΟΤΕ λεκτικά με το περιβάλλον του.Εάν όμως διαγνωστεί έγκαιρα και αρχίσει για αυτό η κατάλληλη υποστήριξη και θεραπεία, θα μπορέσει να αναπτύξει λόγο,να μιλήσει,να καταλάβει και να διαβάσει το ίδιο καλά με τους συνομήλικους του.
Η βαρηκο’ί’α επηρεάζει δυσμενώς
την ανάπτυξη του λόγου
την κατανόηση του λόγου
την ικανότητα ανάγνωσης
την κοινωνικοποίηση
τη σχολική απόδοση
τον ψυχισμό του με συναισθηματικές και ψυχολογικές διαταραχές
την ικανότητα επαγγελματικής αποκατάστασης
Οι γονείς ανησυχούν που μεγαλώνοντας το παιδί τους δεν χρησιμοποιεί λέξεις και απευθύνονται στον λογοθεραπευτή.Στην ηλικία αυτή όμως έχει ήδη χαθεί πολύτιμος χρόνος.
