Skip to main content

Οξεία Αμυγδαλίτιδα

Η οξεία αμυγδαλίτιδα είναι φλεγμονή των παρίσθμιων αμυγδαλών μετά από ιογενή ή μικροβιακή λοίμωξη.Συνοδεύεται πολλές φορές και από φλεγμονή του φάρυγγα οπότε μιλάμε για φαρυγγοαμυγδαλίτιδα ή αλλιώς κυνάγχη.

Οι αμυγδαλές είναι μέρος του ανοσοποιητικού μας συστήματος,δηλ της φυσικής άμυνας του οργανισμού μας στα μικρόβια.

Πήρανε το όνομά τους από το σχήμα τους που είναι σαν “αμύγδαλο”.

Σχεδόν όλα τα παιδιά εμφανίζουν μία ή περισσότερες φορές στη ζωή τους αμυγδαλίτιδα.

Πρόκειται για μια συχνή λοίμωξη της παιδικής ηλικίας (4-10 ετών), διότι η αντίστασή τους έναντι των συνήθων μικροοργανισμών δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη πλήρως. Η οξεία αμυγδαλίτιδα σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται από άλγος στην κατάποση-οδυνοφαγία,εμπύρετο >38oC,βήχα και κεφαλαλγία

Ο ρόλος τους είναι εξαιρετικά σημαντικός μέχρι το 2ο έτος της ηλικίας καθώς αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στους “εισβολείς” που προσπαθούν να μπουν στον οργανισμό από το στόμα και “εκμεταλλεύονται” ευκαιρίες κατά τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα είναι κουρασμένο για να προσβάλουν τις αμυγδαλές.

Σε κάθε περίπτωση αποφεύγεται αμυγδαλεκτομή πριν από την ηλικία των 3 ετών καθώς αναγνωρίζουν την φύση των αντιγόνων και δίνουν στον οργανισμό την ‘μνήμη’ για να διατηρήσει αυτή τη διαδικασία αναγνώρισης δια βίου.

Επίσης συμμετέχουν στην ωρίμανση του ανοσοποιητικού συστήματος μέχρι την ηλικία των 3 ετών, ενώ μετέπειτα η σημασία τους ολοένα και μειώνεται. Έτσι μέχρι την εφηβεία μικραίνουν σε μέγεθος και στην ενήλικο ζωή έχουν πλέον ατροφήσει και δεν παίζουν κανένα ρόλο στην άμυνα του οργανισμού.

 

Υπεύθυνοι μικροοργανισμοί είναι:β- αιμολυτικός στρεπτόκοκκος,σταφυλόκοκκος,πνευμονιόκοκκος, αιμόφιλος της ινφλουέντζας και αρκετοί ιοί

 

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

  • Πονόλαιμος που δυσκολεύει την κατάποση
  • Εξέρυθρες και οιδηματώδεις αμυγδαλές που προβάλλουν στον στοματοφάρυγγα
  • Κεφαλαλγία
  • Σιελόρροια
  • Υψηλός πυρετός- πυρετικοί σπασμοί σε κάποιες περιπτώσεις
  • Δυσάρεστη αναπνοή
  • Αναπνοή από το στόμα και ροχαλητό
  • Γενική κακουχία – αδιαθεσία
  • Αντανακλαστική ωταλγία (χωρίς να φλεγμαίνει το αυτί)
  • Τραχηλική λεμφαδενίτις. Οι αδένες στις δύο πλευρές του λαιμού πολλές φορές διογκώνονται, ιδίως στις γωνίες του σαγονιού.Στην ψηλάφηση γίνονται αντιληπτοί σαν μικρά “καρουμπαλάκια”. Η διόγκωση μπορεί να επιμένει για εβδομάδες μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων.Πολλές φορές ακούω από τους γονείς “έχουν πρηστεί οι αμυγδαλές του ,τις πιάνω εξωτερικά στον λαιμό”….Αυτό που πιάνει κανείς απ’ έξω είναι οι πρησμένοι λεμφαδένες και όχι οι αμυγδαλές!!

Το παιδί νιώθει εξαντλημένο, πονάει το σωματάκι του,έχει έντονο πονόλαιμο και ίσως ωταλγία, δεν μπορεί να καταπιεί,έχει πυρτό 39-40οC,πύον στις αμυγδαλές,πρησμένους αδένες στον τράχηλο και μυρίζει άσχημα η αναπνοή του.Η χροιά της φωνής μπορεί να αλλάξει και ο μικρός ασθενής αποφεύγει να μιλά και να καταπίνει γιατί πονάει.

Η αμυγδαλίτιδα είναι μεταδοτική -μεταδίδεται με τα σταγονίδια του σάλιου και συνήθως προσβάλλονται τα παιδιά στο σχολείο, όπου μπορεί η νόσος να πάρει ακόμη και τη μορφή της επιδημίας

 

Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον παιδίατρό σας ή τον Παίδο-ΩΡΛ σας;

  • Τα συμπτώματα επιμένουν για πάνω από 3 ημέρες χωρίς σημεία βελτίωσης
  • Τα συμπτώματα επιδεινώνονται και το παιδί δεν μπορεί να φάει ή να πιεί ή υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή
  • Τα μεσοδιαστήματα του πυρετού μικραίνουν (πχ. αντί να κάνει πυρετό ανά 8-10 ώρες κάνει ανά 3-4 ώρες)

ΙΟΓΕΝΗΣ αμυγδαλίτιδα

Όταν το παιδί παραπονιέται για πόνο στο λαιμό,έχει μέτριο πυρετό, πονάνε τα κόκαλά του και είναι σε καλή γενική κατάσταση, τότε πιθανότατα πάσχει από ιογενή αμυγδαλίτιδα. Στην περίπτωση αυτή καλό θα ήτανε ο θεράπων ιατρός του να το ξαναδεί και την επόμενη μέρα προκειμένου η διάγνωσή του να είναι πιο ασφαλής και να χορηγήσει αντιβίωση ΜΟΝΟ όταν χρειάζεται πραγματικά (μικροβιακή αμυγδαλίτιδα).Η ιογενής αμυγδαλίτιδα θα περάσει μετά από 3-5 μέρες όταν πλέον κάνει τον κύκλο της.Για να βοηθήσετε το παιδί να αισθανθεί καλύτερα προσπαθήστε να περιορίσετε τα συμπτώματα με αντιπυρετικά,αναλγητικά,άφθονα υγρά,ελαφρύ φαγητό, μαλακές τροφές και χλιαρά μπάνια για να παραμείνει χαμηλά ο πυρετός.Πολύ χρήσιμο είναι το παγωτό και το παγωμένο γιαούρτι (frozen yogurt) διότι παρέχουν πολλή ενέργεια(calories) ενώ ανακουφίζουν και από τον πόνο.Μην ανησυχείτε, δεν θα χειροτερέψουν την κατάσταση -αντιθέτως θα βοηθήσουν!! Ξεκούραση-Το παιδί σας θα πρέπει να μείνει για λίγες μέρες εντός του σπιτιού. Χρησιμοποιείστε αφυγραντήρα δωματίου.Βοηθάει στο να μην υπάρχει ξηρότητα στο δωμάτιο και να ερεθίζει περισσότερο το λαιμό του. Αποφεύγετε να καπνίζετε στο σπίτι.

 

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ αμυγδαλίτιδα

Αιφνίδια άνοδος του πυρετού (>39οC), κομμάτια πύου πάνω στις αμυγδαλές και το παιδί να παραπονιέται για κοιλιακό άλγος τότε πιθανότατα πρόκειται για αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο ,συνήθως το πιο συχνό είναι ο στρεπτόκοκκος. Ο παίδο-ΩΡΛ θα κάνει στο χώρο του ιατρείου μια ειδική εξέταση με άμεσο αποτέλεσμα που ονομάζεται strep test. Αν βγει θετικό η φλεγμονή οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη από στρεπτόκοκκο και πρέπει να χορηγηθεί αντιβιοτικό για να μην υπάρξουν επιπλοκές.Αν βγει αρνητικό , η λοίμωξη  πιθανότατα  οφείλεται σε ιό και χρειάζεται απλώς θεραπεία για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.Στην περίπτωση όμως του αρνητικού test και ανάλογα με την κλινική εικόνα του παιδιού ίσως χρειαστεί να γίνει λήψη καλλιέργειας από την περιοχή των παρίσθμιων αμυγδαλών προκειμένου να αποκλειστεί η ύπαρξη άλλων μικροοργανισμών.Η λήψη καλλιέργειας είναι μια απλή διαδικασία ,γρήγορη και ανώδυνη,   όπου με την βοήθεια ενός βαμβακοφόρου στυλεού παίρνουμε υλικό από την επιφάνεια των παρίσθμιων αμυγδαλών και αυτό στέλνεται σε μικροβιολογικό εργαστήριο για να ανευρεθεί το υπεύθυνο μικρόβιο.

Στη θεραπεία της μικροβιακής αμυγδαλίτιδας εκτός της εφαρμογής των γενικών μέτρων και της συμπτωματικής αγωγής ,όπως ακριβώς στην περίπτωση της ιογενούς αμυγδαλίτιδας,προστίθεται η χορήγηση του κατάλληλου αντιβιοτικού.

Σε όλες τις περιπτώσεις ,48 ώρες μετά την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής θα πρέπει να επανεκτιμάται η κατάσταση του παιδιού,ώστε να ελέγχεται η αποτελεσματικότητα του χορηγούμενου αντιβιοτικού.

Παρόλο που τα συμπτώματα θα υποχωρήσουν μετά από λίγες μέρες και το παιδί θα δείχνει εντελώς καλά, η αντιβίωση θα πρέπει να ληφθεί για 10 ημέρες σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας. ΜΗ σταματάτε την αντιβίωση νωρίτερα διότι μπορεί να επιδεινώσει τη λοίμωξη ή να επεκταθεί σε άλλα μέρη του σώματος πχ.νεφρούς ή καρδιά.

Μη βγάλετε διάγνωση μόνοι σας για το τι έχει το παιδί σας,μη δίνετε αντιβιοτικά και διάφορα “σιρόπια¨ και μη χάνετε χρόνο σε άσκοπες εξετάσεις σε διαγνωστικά εργαστήρια πριν δει το παιδί ο παίδο -ΩΡΛ. Αυτός ξέρει πως να αντιμετωπίσει κάθε περιστατικό οξείας αμυγδαλίτιδας χωρίς να το ταλαιπωρείται  άσκοπα και χωρίς να κινδυνέψει από επιπλοκες.

 

 

 

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ της οξείας αμυγδαλίτιδας

  • Περιαμυγδαλικό απόστημα: πρόκειται για συγκέντρωση πύου ανάμεσα στο φαρυγγικό τοίχωμα και την αμυγδαλή.Αυτή η συγκέντρωση πύου κρίνεται εξαιρετικά επιβλαβής για τον οργανισμό καθώς προκαλεί αναπνευστική δυσχέρεια στον μικρό ασθενή,αφού έχει την τάση να αναπτύσσεται βαθιά μέσα στον τράχηλο και συνοδεύεται από μέτρια έως μεγάλη διόγκωση του τραχήλου.Το απόστημα μπορεί σε λίγες ώρες να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές (λαιμό ή και θώρακα) και να απειλήσει ακόμα και τη ζωή του παιδιού σας. Το παιδί θα έχει εμφανή επιδείνωση των συμπτωμάτων. 1 στα 1000 παιδιά με αμυγδαλίτιδα θα εμφανίσουν περιαμυγδαλικό απόστημα,το οποίο θεραπεύεται με διάνοιξη και παροχέτευση στο χειρουργείο υπό γενική αναισθησία και με παράλληλη χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής.
  • Ρευματικός πυρετός: πρόκειται για πολυσυστηματική, εμπύρετος, φλεγμονώδης νόσος,που αποτελεί μακροπρόθεσμη επιπλοκή ατελώς θεραπευθείσας στρεπτοκοκκικής φαρυγγικής λοίμωξης από στελέχη της ομάδας Α.Η νόσος δεν είναι συχνή στην εποχή μας, στις δυτικές κοινωνίες,αλλά παραμένει σημαντική αιτία νοσηρότητας στον αναπτυγμένο κόσμο.Η συμπτωματολογία της περιλαμβάνει αιφνίδιο πυρετό και αρθραλγία,μεταναστευτική πολυαρθρίτιδα,άλγος στην κίνηση,κοιλιακό άλγος,δερματικές εκδηλώσεις-δισκοειδές ή γυροειδές ερύθημα,ανάπτυξη υποδόριων οζιδίων,καρδιακή συμπτωματολογία (περικαρδίτιδα,μυοκαρδίτιδα,ενδοκαρδίτιδα),αυξημένη ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ),θετική C αντιδρώσα πρωτείνη και παρατεταμένο P-R διάστημα στο ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ).
  • Σπειραματονεφρίτιδα: πρόκειται για λοίμωξη των μικρών φίλτρων των νεφρών ( σπειράματα) ρόλος των οποίων είναι να αφαιρούν από την κυκλοφορία του αίματος περίσσειο υγρό,ηλεκτρολύτες και απορρίμματα και να τα περνούν στα ούρα.Τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν αιματουρία,πρωτεινουρία,υπέρταση,κατακράτηση υγρών και οιδήματα σε πρόσωπο,χέρια,πόδια,κοιλιακή χώρα,αναιμία,νεφρική ανεπάρκεια,κούραση.
  • Ενδοκαρδίτιδα: πρόκειται για λοίμωξη της καρδιάς η οποία χαρακτηρίζεται από την εγκατάσταση ενός μικροβίου που κυκλοφορεί στο αίμα στον εσωτερικό χιτώνα της καρδιάς (ενδοκάρδιο) ή τις βαλβίδες της.Εκδηλώνεται συνήθως με πυρετό,ρίγος,κακουχία,καταβολή δυνάμεων και αναιμία.Εάν η θεραπεία δεν είναι άμεση και αποτελεσματική με το κατάλληλο αντιβιοτικό κατόπιν καλλιέργειας αίματος τότε ο άρρωστος οδηγείται στο χειρουργείο προκειμένου να διορθωθούν οι περιοχές που καταστράφηκαν.
  • Οστρακιά: το παιδί παρουσιάζει πυρετό,κοιλιακό άλγος και εμετούς. Δύο μέρες μετά εμφανίζεται χαρακτηριστικό εξάνθημα που αποτελείται από μικρές κόκκινες κηλίδες οι οποίες δίνουν την εντύπωση του βελούδου και το οποίο εξαφανίζεται αν το πιέσετε με το χέρι. Το εξάνθημα διαρκεί 4-5 μέρες και σταδιακά εξαφανίζεται ξεφλουδίζοντας το δέρμα.Η γλώσσα στα παιδιά με οστρακιά στην αρχή είναι άσπρη, στη συνέχεια γίνεται κατακόκκινη και η επιφάνειά της μοιάζει με επιφάνεια φράουλας γι αυτό και ονομάζεται “μοροειδής” γλώσσα.

 

 

ΑΜΥΓΔΑΛΕΚΤΟΜΗ: πότε πρέπει να γίνεται?

 

Οι βασικότερες ενδείξεις που καθιστούν απαραίτητη την αμυγδαλεκτομή είναι οι εξής:

  • Συχνά υποτροπιάζοντα επεισόδια αμυγδαλίτιδας στη διάρκεια ενός έτους (3 ή περισσότερα)
  • Όταν έχει δημιουργηθεί έστω μια φορά περιαμυγδαλικό απόστημα
  • Όταν η φλεγμονή επηρεάζει τα γειτονικά όργανα
  • Σε έντονο ροχαλητό και άπνοιες

Η αποφασή μου να οδηγήσω ένα παιδί στο χειρουργείο δεν είναι ποτέ βιαστική. Πάντα λαμβάνω υπόψιν μου παράγοντες που σχετίζονται με την ηλικία,τη συχνότητα και τη βαρύτητα των επεισοδίων,καθώς και την τάση που έχουν τα επεισόδια αυτά για βελτίωση ή επιδείνωση.Όσο όμως είναι γεγονός  ότι οι αμυγδαλές και τα κρεατάκια έχουν, τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια της ζωής,ενεργό συμμετοχή στον μηχανισμό άμυνας έναντι των μικροβίων,άλλο τόσο είναι γεγονός ότι πολλές φορές δημιουργούν σοβαρά και έντονα προβλήματα,είτε λόγω φλεγμονής τους είτε λόγω υπερτροφία τους, προβλήματα που κάνουν ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ την αφαίρεσή τους. Πάντως και χωρίς τις αμυγδαλές και τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί μια χαρά και δεν έχει παρατηρηθεί κανένα ανάλογο πρόβλημα σε παιδιά των οποίων αφαιρέθηκαν.Το αντίθετο μάλιστα.Με αυτό τον τρόπο απομακρύνθηκαν από τον οργανισμό τους εστίες – ” δεξαμενές”  μικροβίων.