ΡΙΝΙΤΙΔΑ Ή/ΚΑΙ ΆΣΘΜΑ
Η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά χρόνια νοσήματα.Είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από σειρά συμπτωμάτων που επηρεάζουν τη μύτη και κατά συνέπεια την ρινική αναπνοή, ενώ συχνά εμφανίζεται μαζί με την αλλεργική επιπεφυκίτιδα και το άσθμα. Προκαλείται από αλλεργική φλεγμονή, δηλαδή από υπερβολική αντίδραση του οργανισμού στα αεροαλλεργιογόνα.Αποτελεί μια κατάσταση η οποία μπορεί να ξεκινήσει με την έναρξη της Άνοιξης και να διαρκέσει απο 3-6 μήνες. Φτάνει στην κορύφωσή της συνήθως το διάστημα από τα μέσα Απριλίου μέχρι μέσα με τέλη Ιουνίου.
Ανάλογα με την χρονική διάρκεια των υπεύθυνων αεροαλλεργιογόνων στο περιβάλλον, η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να είναι ολοετής και καθημερινά( αν τα αεροαλλεργιογόνα υπάρχουν πάντα , όπως συμβαίνει με τα ακάρεα της οικιακής σκόνης,μύκητες ή τα επιθήλια των ζώων) ή εποχιακή (όπως συμβαίνει με τη γύρη των δέντρων και χόρτων που υπάρχει στην ατμόσφαιρα μόνο κατά την ανθοφορία).
Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία αν και πιο συχνά εκδηλώνεται στην εφηβεία και στην νεαρή ενήλικο ζωή.Χωρίς όμως να αποκλειστεί, αν και είναι αρκετά σπάνιο να εκδηλωθεί πριν την ηλικία των 4-5 και μετά την ηλικία των 70 ετών.
Όσο πιο μεγάλη είναι η ηλικία εκδήλωσής της, τόσο πιο αυξημένος είναι και ο κίνδυνος εμφάνισης βρογχικού άσθματος.
Το παιδί που έχει τον έναν ή και τους δύο γονείς αλλεργικούς εμφανίζει πιθανότητα έως 75% περισσότερο να εκδηλώσει και αυτό κάποια αλλεργική πάθηση του αναπνευστικού συστήματος.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα βασικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι:
• Φτερνίσματα πολύ συχνά και έντονα, το ένα μετά το άλλο στη σειρά, συχνά το πρωί ή με την έκθεση σε χώρους με υψηλή συγκέντρωση στο υπεύθυνο για τον κάθε ασθενή αεροαλλεργιογόνο.
• Κνησμός έντονος στη μύτη, στη μαλθακή υπερώα, στο φάρυγγα, στο λάρυγγα και στα αυτιά που συνοδεύεται από ξηρό βήχα έντονο και ενοχλητικό.Ειδικά στη μύτη, η τριβή που ο κνησμός προκαλεί είναι συχνά τόσο έντονη που δημιουργείται μια μικρή οριζόντια πτυχή στο κάτω μέρος της μύτης (αλλεργικός χαιρετισμός)
• Υδαρής συνεχής ρινόρροια για την οποία απαιτείται μεγάλος αριθμός από χαρτομάντιλα καθημερινά. Πρόκειται για έκκριση διάφανης βλέννας σαν “νερό” σε αρκετή ποσότητα. Συχνά ακολουθεί τους πταρμούς, αλλά εμφανίζεται και μόνη της.
• Μεγάλη ρινική συμφόρηση η οποία οδηγεί σε πονοκέφαλο και “βαρύ” κεφάλι. Μιλάμε για τη”μπουκωμένη μύτη”. Επηρεάζει συχνά την όσφρηση, μειώνοντάς την ,αλλοιώνοντας κατά συνέπεια και την γεύση καθώς αυτές οι δύο αισθήσεις είναι στενά συνδεδεμένες.Επηρεάζει σε κάποιους ασθενείς και την ακοή προκαλώντας το αίσθημα πληρότητας – βουλωμένα αυτιά. Αυτό συμβαίνει διότι τα αυτιά επικοινωνούν με τη μύτη μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας, οπότε αν είναι βουλωμένη η επικοινωνία αυτή περιορίζεται σημαντικά.
• Κόπωση και ευερεθιστότητα. Η αλλεργική ρινίτιδα επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής των ασθενών, δυσκολεύοντας την καθημερινότητά τους.Έχει επίσης σημαντική επίπτωση στην ποιότητα ύπνου μικρών και μεγάλων ασθενών που είναι πολύ κακή, με αποτέλεσμα την μειωμένη απόδοση κατά τη διάρκεια της ημέρας με τις αντίστοιχες επιπτώσεις στο χώρο εργασίας και στο σχολείο. Το σημείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς σημειώνεται αντίκτυπος και στην οικονομία με χαμένες μέρες εργασίας και μειωμένη παραγωγικότητα.
• Οι επιπεφυκότες εμφανίζουν δακρύρροια, κνησμό, ερυθρότητα και φωτοφοβία
Πολύ συχνά η αλλεργική ρινίτιδα- ρινοεπιπεφυκίτιδα είναι υπεύθυνη για την εκδήλωση μιας σειράς άλλων επιπλοκών:
• Ρινοκολπίτιδα
• Μέση ωτίτιδα
• Ρινικοί πολύποδες
• Άπνοια στον ύπνο
• Επιδείνωση και αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων
• Αλλεργικό βρογχικό άσθμα ή επιδείνωση του ήδη υπάρχοντος .Οι πάσχοντες από αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζουν 30-85% πιθανότητα να εκδηλώσουν την ίδια περίοδο και συμπτώματα βρογχικού άσθματος. Συνήθως η εκδήλωση βρογχικού άσθματος γίνεται μέσα σε 5-8 χρόνια από την έναρξη του προβλήματος
“ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΠΛΟΥΣΙΩΝ”
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο πιο συχνή σε αστικές παρά σε αγροτικές περιοχές, σε οικογένειες με ένα μέχρι δύο παιδιά και με υψηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο διαβίωσης.
XΡΟΝΙΑ αλλεργική ρινίτιδα είναι παρούσα όλο το χρόνο και καθημερινά με προεξάρχον σύμπτωμα τη μόνιμη ρινική συμφόρηση.
Αίτια είναι κυρίως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και οι μύκητες
ΔΙΑΓΝΩΣΗ της αλλέργικης ρινίτιδας
• Πλήρες- λεπτομερές ιστορικό
• Κλινική εξεταση κατά την οποία παρατηρούμε οιδηματώδη – μαλθακό βλεννογόνο ρινός κυανέρυθρης χροιάς με υδαρείς εκκρίσεις
• Αλλεργικά test στα οποία βρίσκουμε αυξημένα τα ηωσινόφιλα στο ριν. έκκριμα
• Δερματικές δοκιμασίες νυγμού (skin prick tests)
• Aιματολογικές εξετάσεις για την μέτρηση της ολικής ανοσοσφαιρίνης Ε και ειδικών ανοσοσφαιρινών Ε για συγκεκριμένα αλλεργιογόνα
Ο έλεγχος είναι πολύ σημαντικός , καθώς ο εντοπισμός του υπεύθυνου αλλεργιογόνου μας επιτρέπει να δώσουμε της κατάλληλες οδηγίες αποφυγής και να ορίσουμε την κατάλληλη συμπτωματική θεραπεία με βάση τη διάρκεια των συμπτωμάτων και τη βαρύτητα της κλινικής εικόνας του ασθενή.
ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ (αλλεργικό)
Πρόκειται για μια χρόνια πάθηση των πνευμόνων η οποία χαρακτηρίζεται από μόνιμη φλεγμονή των αεραγωγών με αποτέλεσμα υπεραντιδραστηκότητα των βρόγχων και στένωση των αεραγωγών.
Λόγω αυτής της υπεραντιδραστηκότητας προκαλείται ξηρός βήχας κυρίως νωρίς το πρωί (ξημέρωμα) και αργά το βράδυ.
Η στένωση των αεραγωγών οδηγεί με τη σειρά της σε αίσθημα βάρους ή πίεσης στο στήθος,δυσκολία στην αναπνοή και συριγμό στην εκπνοή που μοιάζει με “βράσιμο” ή ” γατάκια”
Όπως και στην περίπτωση της αλλεργικής ρινίτιδας το υπεύθυνο αλλεργιογόνο μπορεί να είναι μύκητες της ατμόσφαιρας,γύρη,ακάρεα οικιακής σκόνης,επιθήλια ζώων( σκύλος, γάτα).
Η επιδείνωση των συμπτωμάτων του άσθματος μπορεί να προκληθεί από:
• κάποιο/α αλλεργιογόνο/α σε κάποια εποχή του χρόνου
• σκόνη που είναι γεμάτη από λογής αντικείμενα και μικροοργανισμούς
• τρίχες και περιττώματα ζώων
• μούχλα
• γύρη και σπόροι λουλουδιών και δέντρων
• ιογενείς λοιμώξεις κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα
• καπνός τσιγάρου
• έντονες οσμές και ερεθιστικές χημικές ουσίες πχ. απορρυπαντικά
• υγρασία
• μεταβολές θερμοκρασίας στον περιβάλλοντα χώρο πχ. απότομη εναλλαγή από κρύο σε ζέστη και αντίστροφα
• έντονο γέλιο
• σωματική άσκηση κυρίωσ στα παιδιά και νεαρά άτομα
• αυτόματα χωρίς κάποιο λόγο
• λιποβαρή νεογνά
• απουσία μητρικού θηλασμού
• παχυσαρκία
• αστικές περιοχές
Τα συχνότερα συμπτώματα είναι:
• ξηρός βήχας
• δυσφορία και βάρος στο στήθος
• δύσπνοια με συριγμό εκπνευστικό που μοιάζει με “βράσιμο” στο στήθος
Τα συμπτώματα αυτά είναι συνήθως ήπια και μπορεί να εμφανίζονται περιστασιακά, δηλ. ανά 3-4 μέρες ή μετά από άσκηση σε ανοιχτό χώρο
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η συμπτωματολογία μπορεί να είναι σοβαρή και σε καθημερινή βάση με νυχτερινές αφυπνίσεις του ασθενούς λόγω του βήχα, της δύσπνοιας και της δυσκολίας στην αναπνοή.Κουράζεται εύκολα, αναπνέει γρήγορα, έχει ταχύπνοια, κουράζεται στην ομιλία, κάνει εργώδη προσπάθεια να αναπνεύσει με τη χρήση των επικουρικών μυών, εισολκές στο θώρακα, διέγερση ή ακόμη και λήθαργος. Με τον τρόπο αυτό υποβαθμίζεται η ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Ασθματική κρίση
Οι ιογενείς λοιμώξεις οι οποίες ενεργοποιούν το άσθμα ή οι περιόδοι αιχμής της αλλεργίας προκαλούν μεγάλη στένωση των αεραγωγών και κατ επέκταση έντονα συμπτώματα
Παιδιά με κρίση άσθματος εμφανίζουν ευερεθιστότητα,κλάμα, μειωμένη λήψη τροφής,ταχύπνοια- γρήγορη αναπνοή,αφύπνιση μέσα στη νύχτα ή νωρίς το πρωί
Αυτή ξεκινάει με ήπια ρινίτιδα, “μπούκωμα ” στη μύτη και καταρροή, κατεβαίνει τις επόμενες ημέρες και έτσι εγκαθίσταται η ασθματική κρίση λόγω κυρίως των ρινοιών
Το ποσοστό εκδήλωσής της στην παιδική ηλικία κυμαίνεται από 8-15%
Τα αγόρια υπερισχύουν των κοριτσιών
Το 35-50% παύουν να έχουν πρόβλημα στην εφηβεία ΑΛΛΑ τα μισά από αυτά θα επανεμφανίσουν το πρόβλημα στα 25-35 έτη
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
• Σπιρομέτρηση:μετράει το βαθμό απόφραξης του αυλού των βρόγχων και την ανταπόκριση του ασθενούς στην εισπνοή βρογχοδιασταλτικών ταχείας δράσης
• Ακρόαση πνευμόνων:μουσικοί ρόγχοι ΜΟΝΟ κατά την κρίση
• Ανεύρεση υπεύθυνου αλλεργιογόνου: δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού (skin prick tests)
• Εργαστηριακός έλεγχος:μέτρηση της ολικής IgE ανοσοσφαιρίνης και ειδικές εξετάσεις αίματος για ανίχνευσητων ειδικών IgE ανοσοσφαιρινών έναντι των αλλεργιογόνων (RAST test)
ΜΠΟΡΕΙ ΕΠΙΣΗΣ ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ ΝΑ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ και άλλα συμπτώματα που συχνά αποτελούν αποτέλεσμα των παραπάνω ή οφείλονται σε νόσους που συνδέονται με την αλλεργική ρινίτιδα:
• Κνησμός στα μάτια – Δακρύρροια. Μάτια που κλαίνε με φαγούρα
• Ερυθρότητα στους επιπεφυκότες (Ρινοεπιπεφυκίτιδα)
• Φωτοφοβία
• Οπισθορινική καταρροή.Είναι η αίσθηση ότι κάτι τρέχει από την μύτη πίσω προς το φάρυγγα και προκαλείται από την βλέννα που καταλήγει στον φάρυγγα αντί να τρέξει από τα ρουθούνια
• Βήχας λόγω της οπισθορινικής καταρροής ή λόγω της συνύπαρξης άσθματος
• Ροχαλητό/άπνοια/στοματική αναπνοή λόγω της ρινικής συμφόρησης
• Ρινορραγία λόγω έντονης προσπάθειας για φύσημα της μύτης που συχνά κάνουν οι ασθενείς αυτοί προκειμένου να βελτιώσουν τη ρινική συμφόρηση ή/και την καταρροή
• Γραμμή του DENNIE-MORGAN( κυρίως στην παιδιατρική αλλεργική ρινίτιδα) που αποτελεί μια βαθιά πτυχή-ρυτίδα στο κάτω βλέφαρο.Μαύροι κύκλοι και οίδημα κάτω από τα μάτια.Η φλεβική κυκλοφορία των ματιών συνδέεται με αυτή της μύτης.Έτσι λοιπόν όταν υπάρχει φλεγμονή στη μύτη ,επηρεάζεται η κυκλοφορία της και αυτό έχει αντίκτυπο και στα μάτια με αποτέλεσμα τα παραπάνω.
